ماه مه میلادی، برابر با اردیبهشت‌ماه هجری شمسی، یادآور دو رویداد مهم و تاریخی در ترکمن‌صحراست: نخست، زادروز پدر شعر ترکمن و بنیان‌گذار زبان ادبی ملت ترکمن، مختومقلی فراغی؛ و دوم، جنبش حماسی اعلام جمهوری ترکمن‌صحرا.
بزرگداشت تولد شاعر نامدار ترکمن، مختومقلی فراغی، در ترکمن‌صحرا به نام “روزهای مختومقلی” شناخته می‌شود؛ آیینی باشکوه که هرساله در شهرهای مختلف ترکمن‌نشین، و به‌ویژه با حضور صدها هزار نفر در آرامگاه او، برگزار می‌گردد.
اشعار مختومقلی فراغی جایگاهی استوار در ترانه‌ها، ضرب‌المثل‌ها و فرهنگ گفتاری ملت ترکمن دارد. سروده‌های او سرشار از مضامینی چون عشق و علاقه به ارزش‌های انسانی، پاسداری از زبان و فرهنگ ترکمن، دفاع از عدالت، مبارزه با نابرابری، و ترویج اتحاد و میهن‌دوستی است. این مفاهیم، در گذر زمان، با زیست روزمره ترکمن‌ها عجین شده و الهام‌بخش جنبش‌های حق‌طلبانه آنان بوده است.
یکی از آرمان‌های والای این شاعر بزرگ، اتحاد مردم ترکمن برای بنیان‌گذاری دولت ملی ترکمن بود.
رویداد مهم دیگر، اعلام جمهوری ترکمن‌صحرا در ۲۰ مه ۱۹۲۴، تحت رهبری عثمان آخوند است؛ حرکتی حماسی در راستای اداره مستقل امور منطقه توسط مردم. این حکومت مردمی، اگرچه با یورش نظامی رضاخان میرپنج (پهلوی) مواجه شد، اما یک سال در برابر این تهاجم مقاومت کرد و یاد و نام آن همچنان در حافظه تاریخی ملت ترکمن باقی‌ست.
ما “روزهای مختومقلی” را صمیمانه به مردم ترکمن‌صحرا، به‌ویژه شاعران، ادیبان، نویسندگان، نوازندگان و خوانندگان گرامی این دیار تبریک می‌گوییم، در برابر تلاش‌های آن‌ها برای حفظ و گسترش زبان و فرهنگ ترکمنی سر تعظیم فرود می‌آوریم و برای تک‌تک‌شان آرزوی عمری دراز و تندرستی داریم.
همچنین، با گرامی‌داشت یکصد و یکمین سالگرد اعلام جمهوری ترکمن‌صحرا، امیدواریم با عبور از نظام استبدادی جمهوری اسلامی، بتوانیم نام آفرینندگان آن جنبش تاریخی را با شکوه و بزرگی در سرزمین ترکمن‌صحرا گرامی بداریم
شورای همکاری ترکمن صحرا
